Các phương pháp bào chế tía tô thành dược liệu

Hiện nay tía tô dang dần trở thành một loại cây hái ra tiền, không chỉ được ưa chuộng ở Việt Nam
mà còn được trồng để xuất khẩu, đặc biệt là xuất khẩu sang Nhật Bản. Ngoài việc sử dụng ... như
một loại gia vị, rau sống thì tía tô cũng có tác dụng đặc biệt trong y học, các sản phẩm như bột tía
tô, cao tía tô, tinh dầu tía tô được sử dụng phổ biến là một trong những sản phẩm có giá trị
thương mại cao.

Tía tô đỏ xây ước mơ xanh -  Thúc đẩy phát triển các sản phẩm từ cây tía tô
Năm 2019, nhận thấy cây tía tô đỏ trồng ở Tả Phìn phát triển rất tốt, lại có lợi cho sức khỏe con
người, nhưng chưa có những sản phẩm chế biến thô và chế biến tinh từ tía tô, chị Trần Thị Ánh
Xuân và một số người dân ở thôn Xả Séng bắt đầu nghiên cứu sâu về loại cây này.

"Chúng tôi có các dòng sản phẩm; sản phẩm thô là trà, bột tía tô, tinh dầu tía tô, cao tía tô cung
cấp cho các nhà máy để họ sản xuất mỹ phẩm, dược phẩm. 3 năm ra thị trường, sản phẩm của
hợp tác xã đã được khách hàng đón nhận", chị Trần Thị Ánh Xuân, Giám đốc HTX Sa Pa Secrets
cho biết.



Các thành viên Hợp tác xã Sa Pa Secrets có nguồn thu ổn định từ cây tía tô. 

Hiện, Hợp tác xã Sa Pa Secrets do chị Xuân thành lập có trên 10 thành viên, sản xuất những sản
phẩn xuất thô như bột lá tía tô, tinh dầu cung cấp cho Công ty TNHH MTV Traphaco Sa Pa chế
biến thành trà hòa tan xuất khẩu. Hợp tác xã cũng cung cấp ra thị trường các sản phẩm như trà tía
tô, tinh dầu tía tô, xà phòng tía tô, dầu gội và mặt nạ tía tô... mang lại nguồn thu nhập ổn định cho
các thành viên hợp tác xã. "Tiền lương được trả đầy đủ nên mọi người cũng yên tâm làm việc",
chị Chảo Lở Mẩy, thành viên Hợp tác xã Sa Pa Secrets chia sẻ.

Hợp tác xã Sa Pa Secrets có vùng trồng nguyên liệu 10 ha, trong đó 6 ha tự trồng và 4 ha của các
hộ dân không phải thành viên HTX trồng; sản lượng mỗi năm thu hái gần 200 tấn nguyên liệu,
gồm lá và thân cây tía tô. Cơ quan chuyên môn đang hỗ trợ HTX xây dựng sản phẩm mỹ phẩm
thành sản phẩm OCOP.

Ông Trần Mạnh Hùng, Trưởng phòng Kinh tế thị xã Sa Pa cho biết thêm: "Riêng cây tía tô, chúng
tôi sẽ định hướng mở rộng vùng nguyên liệu, hợp tác xã sẽ bao tiêu toàn bộ sản phẩm cho người
dân. Chúng tôi cũng sẽ đưa cây trồng này vào chương trình mục tiêu quốc gia để có thể hỗ trợ mở
rộng diện tích; định hướng cho hợp tác xã đăng ký để làm các sản phẩm OCOP trong thời gian tới
nhằm nâng cao giá cho sản phẩm chế biến sâu".

Các phương pháp điều chế dược phẩm từ cây tía tô
Phương pháp chiết xuất tinh dầu
Nguyên liệ sẽ được cho vào nồi chưng cất tinh dầu tại miệng cấp liệu ở những tỷ lệ khác
nhau. Nồi chưng cất tinh dầu được thiết kế dựa theo thiết bị gia nhiệt 3 lớp, lớp ngoài chứa dầu và
được gia nhiệt bằng điện trở.

Hơi nước lôi cuốn theo tinh dầu được ngưng tụ khi đi qua cần ngưng và ống xoắn ruột gà. Ở đây,
hơi nước và tinh dầu sẽ trao đổi nhiệt với nước trong bồn làm mát (33 - 35 độ C), được bơm tuần
hoàn ngược chiều từ trên xuống. Hỗn hợp hơi nước và tinh dầu sẽ được phân tách ở thiết bị phân
ly, hay còn gọi là bình tách tinh dầu.

Thu hoạch tía tô khi cây ra hoa, khi đấy là thời điểm thích hợp nhất, cho lượng tinh dầu nhiều
nhất.

Lá tía tô sau khi thu hoạch được phơi héo ở điều kiện tự nhiên trong khoảng 12 giờ để đạt độ ẩm
20% thì mang đi cắt, thái nhỏ, sau đó bỏ vào Nồi chưng cất tinh dầu. Cài đặt nhiệt độ và thời gian
thích hợp, nhiệt độ 80 độ C và thời gian khoảng 4 – 4,5 giờ. Sau đó thu được hỗn hợp tinh dầu
chứa nước, đem hỗn hợp phân ly để tách được tinh dầu tía tô nguyên chất.



Thành phần chính của tinh dầu tía tố là Gamma-Asarone (35,12%), Caryophyllene (33,88%), d-
Limonene (11,43%), Trans-alpha-Bergamotene (7,66%), Gamma-Muurolene (4,58%), Humulene
(3,83%). Đây là những chất có hoạt tính sinh học rất tốt, dược tính cao, được dùng để bào chế
dược phẩm như làm cao tía tô, thuốc viên, thuốc đông dược…

Phương pháp điều chế cao Tía tô 
Hệ thống thiết bị phục vụ quá trình điều chế cao tía tô
Để điều chế cao tía tô cần một số thiết bị chuyên dụng như Nồi nấu cao dược liệu, Nồi cô cao
dược liệu… các thiết bị này được sản xuất bởi inox cao cấp, không ăn mòn, không làm biến đổi
dược tính của tía tô cũng như các loại dược liệu, dược phẩm, đảm bảo an toàn vệ sinh.

Nồi nấu dược liệu

Trước khi cô dược liệu thành dạng cao cần trải qua quá trình đun nước cốt. Dược liệu, thảo dược,
xương động vật cần phải ninh với nước trong thời gian dài để lấy được được hết các dược chất
trong nguyên liệu, thông thường phải đun từ 8 – 10 tiếng, rất tốn công sức và thời gian. Để đảm
bảo nguyên liệu không khê cháy, sát đáy nồi còn phải liên tục đảo đều và giữ nhiệt ở mức vừa
phải, không làm trào ra ngoài.



Nồi cô cao dược liệu

Quá trình cô dược liệu là công đoạn mất nhiều thời gian và công sức, đòi hỏi sự tỉ mỉ, khéo léo để
không làm cháy, làm hỏng nồi cao. Với các loại dược liệu dạng lỏng, dạng sệt đến dung dịch đặc,
Nồi cô dược liệu cánh khuấy hoàn toàn phù hợp, kết hợp cánh khuấy đảo vét liên tục để cao
không dính thành nồi, không bị khê cháy. Hệ thống làm nóng gia nhiệt riêng biệt để sử dụng thiết
bị như nồi gia nhiệt, nồi đun thông thường hoặc như một thiết bị khuấy trộn đơn thuần. 

Khác với nồi cô cao dược liệu thông thường, Nồi cô đặc dược liệu với mục đích là nấu cao dược
liệu, nấu cao xương có độ ẩm thấp dưới 20%, tỉ lệ dinh dưỡng, hàm lượng dược chất cao. Vì thế
Nồi nấu cao đặc được thiết kế miệng nồi rộng để dễ dàng bay hơi nước, nhanh đặc, dễ sánh,
không khê cháy… đáp ứng nhu cầu nấu cao đặc, cao bánh, đặc biệt là cao ngựa bạch, cao hổ cốt,
cao xương dê…

Nồi nấu cao dược liệu cần có thêm biến tần để điều chỉnh tốc độ khuấy của cánh khuấy. Quá trình
khởi động từ tốc độ thấp giúp cho động cơ mang tải lớn không phải khởi động đột ngột, tránh hư
hỏng phần cơ khí, ổ trục, tăng tuổi thọ động cơ.



Phương pháp sấy khô nghiền bột tía tô
Trước đây, lá tía tô chủ yếu được dùng làm rau sống ăn kèm trong các món ăn để tăng hương vị
thơm và cay hoặc làm các bài thuốc đắp lá dân gian ở dạng lá tươi. Ngày nay, bột lá tía tô sấy
khô được chế biến trực tiếp từ lá tía tô với hàm lượng dinh dưỡng cao, ứng dụng được nhiều
trong cuộc sống hằng ngày. Với công nghệ sấy hiện đại, bột lá tía tô sấy khô đang nhận được sự
tin dùng của nhiều người tiêu dùng. 



Những lá tía tô sau khi được rửa sạch và để ráo sẽ được xếp vào từng khay sấy của máy sấy
dược liệu. Nếu bạn muốn tiết kiệm thời gian sấy bạn có thể cắt lá tía tô thành những sợi có kích
thước vừa phải để tăng tiết diện tiếp xúc với nhiệt, giúp lá tía tô được không nhanh hơn. Lá tía tô
sau khi sấy khô giòn đạt yêu cầu sẽ được nghiền thành bột mịn nhờ máy nghiền bột chuyên dụng.
Sản phẩm sau khi nghiền có độ mịn vừa phải, dễ dàng hoà tan hoặc pha chế cùng với các nguyên
liệu khác mang lại sản phẩm có giá trị cao.

Trên đây là những chia sẻ của chúng tôi về nồi chưng cất tinh dầu, nồi ninh dược liệu và nồi cô
đặc dược liệu. Những thiết bị hoạt động tự động sẽ tiết kiệm công sức cũng như năng suất, chất
lượng sản phẩm sẽ đạt hiệu quả tốt hơn rất nhiều. Để lựa chọn nồi cô cao cánh khuấy quý
khách nên căn cứ vào tình hình tài chính và nhu cầu sử dụng để lựa chọn cho phù hợp và tiết
kiệm cho cơ sở sản xuất kinh doanh.

Nếu quý khách muốn tìm hiểu thêm về hệ thống kỹ thuật điều chế cao dược liệu, xin vui lòng liên
hệ với chúng tôi để được hỗ trợ phù hợp nhất.

CÔNG TY CP CÔNG NGHỆ KAG VIỆT NAM

Hotline: 0904685252

Website: www.maythucphamkag.com - www.xuyena.vn

Email: Kagtechvn@gmail.com

Địa chỉ: Số 115, ngõ 509 Vũ Tông Phan, Khương Đình, Thanh Xuân, Hà Nội

Chia sẻ cho bạn bè!